Rodzina z trojgiem dzieci przeprowadza się na spokojne przedmieścia, do pozornie zwykłego domu, który stopniowo zaczyna odkrywać swą mroczną tajemnicę. Kolejne niepokojące znaki stają się zaproszeniem do rzeczywistości dużo bardziej przerażającej niż najgorszy sen. Związany z domem duch poltergeist wykorzystuje przeciwko rodzinie jej największe lęki i porywa najmłodszą córkę do równoległego świata, z którego nie ma ucieczki. Ostateczna konfrontacja z potężnym poltergeistem wydaje się z góry przegrana. Aby go pokonać, bohaterowie będą musieli zrozumieć naturę zła, z którym mają do czynienia. Czy wezwany na pomoc egzorcysta ocali rodzinę, zanim będzie za późno?

Nad nową wersją filmu również czuwał twórca o głośnym nazwisku. Producentem "Poltergeista" jest bowiem legendarny twórca gatunku Sam Raimi ("Martwe zło", "Klątwa"), który dzięki swej wyjątkowej umiejętności budowania napięcia bywa porównywany do samego Alfreda Hitchcocka.


W 1982 roku znaczący kasowy sukces odniósł horror „Duch” („Poltergeist”) w reżyserii Tobe'a Hoopera, autora kultowej „Masakry teksańską piłą mechaniczną” („The Texas Chainsaw Massacre”, 1974), według pomysłu Stevena Spielberga, który był także współscenarzystą filmu. To dzięki tamtemu filmowi nastąpiło spopularyzowanie terminu „poltergeist” (niem. „hałaśliwy duch”), który występował w licznych opracowaniach dotyczących zjawisk paranormalnych – z największym natężeniem od lat 50. XX wieku. Działalność takich duchów polega rzekomo na wytwarzaniu różnego rodzaju dźwięków, jak trzaski, gwizdy, szuranie itp., których źródła nie udaje się w inny sposób wskazać. Tajemniczym dźwiękom towarzyszy częstokroć samoczynne przesuwanie lub pojawianie się przedmiotów. Określa się to dodatkowymi nazwami: aport, asport i innymi. Poltergeisty i ich zachowania można ponoć zaobserwować przede wszystkim w starych domach, na strychach i w piwnicach. Zamieszkiwać mają szuflady i półki, a czasem nawet dziury za regałami.

Oryginał z 1982 roku opierał się na koncepcie, iż najmłodszy członek rodziny zostaje osaczony przez nadnaturalne siły, groźne duchy, a reszta domowników próbuje go ratować. W nowym filmie zadbano o nieco inny kontekst i rozmieszczenie akcentów. Akcja „Poltergeista” AD 1982 rozgrywała się w innych realiach ekonomicznych: panowała sytość, amerykańskie przedmieścia rozkwitały. Tym razem podmiejskie otoczenie (akcja toczy się w Illinois) nie jest oazą stabilizacji – przeciwnie, wydaje się miejscem zaniedbanym, niezbyt bezpiecznym, wręcz groźnym. Kenan tak o tym mówił: – W latach 80. nie ulegało wątpliwości, że każdy, komu się lepiej powodziło, wynosił się na przedmieście. Teraz wiele się zmieniło i przedmieścia utraciły swój urok i blask. Tymczasem nasza rodzina usiłuje żyć według dawnego typowego wzorca mieszkańców przedmieścia, jednak szybko traci grunt pod nogami. Jeśli do tego dodamy siły nadnaturalne i uprowadzenie dziecka, musimy być gotowi na coś absolutnie niespodziewanego. Tak więc scenariusz pozostawia otwartą kwestię, czy przyczyną tak wielkiej aktywności nadnaturalnych sił jest fakt, że dom stoi na terenie dawnego cmentarza, czy też duchy zyskują większą moc z powodu dezintegracji rodziny i jej naruszonych wewnętrznych więzi. Kenan sam wychował się na przedmieściu – w San Fernando Valley, co dało mu wrażliwość na podobny klimat. – Wyzwanie polegało także na tym, by widownia znała tak samo dobrze dom, jak i rodzinę, o której opowiadamy – stwierdzał realizator. W tym celu, w prologu, kamera lustruje dokładnie każdy pokój i zakamarek domu. Jeszcze przed kupnem domu Griffin zauważa, że jego młodsza siostra Maddy rozmawia w swej przyszłej sypialni z kimś... kogo nie ma. Raimi tłumaczył: – To logiczne, niejako naturalne, że to właśnie dzieci pierwsze dostrzegają obecność obcych sił. Są one bardziej od dorosłych otwarte na nowe sytuacje, śmielej posługują się wyobraźnią. Dorośli nie odbierają tak łatwo nieznanych im wibracji. Postaci dzieci zróżnicowano. Maddy jest najbardziej otwarta, początkowo nowi, „wymyśleni” przyjaciele raczej ją interesują niż przerażają. Natomiast Griffin jest zamknięty w sobie, dość lękliwy, boi się nawet cienia drzewa za oknem. Początkowo jednak i jemu podoba się przeprowadzka – do czasu, gdy dom okaże się strychem pełnym strachów. Najstarsza z rodzeństwa Kendra, podobnie jak jej rodzice, zupełnie nie dostrzega groźnych sił czających się w domu. Nastolatka jest przede wszystkim rozżalona tym, że musiała opuścić swą dawną szkołę i przyjaciół. Grająca jej matkę Rosemarie DeWitt komentowała: – Kendra to typowa nastolatka, jest po prostu zła na rodziców. Jej więź z nimi jest poważnie nadwątlona, dziewczyna czuje się pokrzywdzona. Saxon Sharbino wcielająca się w Kendrę mówiła: – To postać, którą naprawdę chciałam zagrać. Jest wiecznie zaaferowana i skoncentrowana na sobie, ciągle wisi na telefonie, bez ustanku rozmawiając z przyjaciółmi. Rodziców i rodzeństwo lekceważy. Nic dziwnego, że nie zważa na to, co mówi Griffin o mrocznych siłach czających się w domu. Po prostu nie zwraca na to uwagi. Kendra przeżywa w dodatku koszmar dojrzewania. Młoda aktorka zauważyła: – Jest coś niezwykłego i jednocześnie prawdziwego w scenach, kiedy jej rodzice wloką ją do szkoły i z powrotem, a ona się opiera. Ich krzyki dziwnie brzmią w tym podmiejskim, opustoszałym pejzażu.

DANE FILMU

Tytuł oryginalny:
Poltergeist
Produkcja:
Fox 2000 Pictures,
Metro-Goldwyn-Mayer,
Ghost House Pictures,
Vertigo Entertainment,
TSG Entertainment, USA

Premiera światowa:
21.05.2015
Premiera polska:
29.05.2015

Dozwolony od lat: 15
Czas: 92 minuty
Dystrybucja w Polsce:
Forum Film Poland

EKIPA

Reżyseria: Gil Kenan
Scenariusz:
David Lindsay-Abaire
na podstawie noweli
filmowej Stevena Spielberga

Muzyka: Marc Streitenfeld
Zdjęcia: Javier Aguirresarobe
Montaż: Jeff Betancourt, Bob Murawski
Scenografia: Kalina Ivanov
Dekoracje: Martin Gendron
Efekty wizualne: Alison O'Brien
Kostiumy: Delphine White
Producenci: Sam Raimi,
Robert G. Tapert, Roy Lee
Producenci wykonawczy:
Audrey Chon, Becki Cross Truijllo,
John Powers Middleton, J.R. Young

AKTORZY

Sam Rockwell ..... Eric Bowen
Rosemarie DeWitt ..... Amy Bowen
Jared Harris ..... Carrigan Burke
Saxon Sharbino ..... Kendra Bowen
Nicholas Braun ..... Boyd
Jane Adams ..... doktor Claire Powell
Kennedi Clements ..... Madison Bowen
Susan Heyward ..... Sophie
Kyle Catlett ..... Griffin Bowen
Som Bhatia ..... Lauren
Karen Ivany ..... Barbara Stoller
L.A. Lopes ..... kasjer


Twórcy filmu długo szukali odtwórczyni roli Maddy, głównego celu ataków duchów. Reżyser mówił: – To były naprawdę wyczerpujące poszukiwania, niemal na całym świecie. Ale się opłaciły. Kennedi Clements ma w sobie tyle zdecydowania, bystrości i poczucia humoru, że nie sposób jej nie pokochać. I łatwo można pojąć uczucie straty i bólu, jakie odczuwa rodzina, gdy dziewczynka zostaje porwana. W dodatku jest nieustraszona, jako jedyna odpowiada głosom płynącym z telewizora i z głębi pomieszczeń. Jej wrażliwość jest równa jej odwadze. Właśnie dlatego, gdy Maddy widzi swą znikającą ulubioną lalkę, bez wahania podąża za nią, trafiając do mrocznej alei, rządzonej przez duchy.

W domu Bowenów zjawia się doktor Powell (Jane Adams), szefowa wydziału parapsychologii, wraz z dwójką asystentów, Boydem (Nicholas Braun) i Sophie (Susan Heyward) oraz wielką ilością nowoczesnego, zaawansowanego technologicznie sprzętu. Zespół, zwłaszcza Boyd, jest bardzo sceptyczny wobec opowieści Bowenów. Właściwie przyszli, by zdemaskować niewiarygodną ich zdaniem wersję wydarzeń, podaną przez rodzinę. Ale przerażające spotkanie, które ma Boyd z duchem, zmienia wszystko. Doktor Powell decyduje, że na pomoc trzeba wezwać medium – Carrigana Burke'a. To celebryta, gwiazda telewizyjnego reality show „House Cleaners”, nic więc dziwnego, że Bowenowie przyjmują go sceptycznie – prócz zanurzonej w popkulturze Kendry, która jest nim zafascynowana. Występujący w tej roli Jared Harris komentował: – Okazuje się, że Burke jest jedyną osobą, która może pomóc Maddy, ponieważ potrafi nawiązać kontakt z niebezpiecznymi mocami. Staje się więc przywódcą w walce o uratowanie dziewczynki. Wychodzi zresztą na jaw, że był mężem doktor Powell. Ten romantyczny wątek nieco rozjaśnia mroczną opowieść.

Początkowo dom wydaje się oazą dla przeżywającej ciężkie chwile rodziny, szybko jednak ukazuje swe mroczne oblicze. Po długich poszukiwaniach domostwo o należytym wyglądzie znaleziono w Hamilton, w kanadyjskim Ontario. Scenografka bułgarskiego pochodzenia, Kalina Ivanova („Dym”, „Lulu na moście”, „Mała miss”, „Szare ogrody”) opowiadała, że filmowcy postanowili wykorzystać złudną „dobrotliwość” podmiejskiej współczesnej scenerii. Zdecydowano się na utrzymanie domu w tonacji „całej palety beżów” charakterystycznej dla tego rodzaju architektury. W pobliżu musiały być linie wysokiego napięcia i pusta parcela, na której planowano zmieścić złowrogie drzewo. – Studiowaliśmy fotografie prawdziwych domów i ich wnętrz, by osiągnąć jak najdalej posunięty element autentyczności – mówiła scenografka. Salon i poddasze, na którym mieszkał Griffin, musiały być większe niż w rzeczywistości. Okno salonu miała rozbić przecież furgonetka, a przez świetlik na strychu miało zaatakować drzewo. I oczywiście musiało być wystarczająco dużo miejsca dla kamery i jej zaplanowanych przez reżysera ruchów. Dom zbudowano na miejscu cmentarza – nagrobki usunięto, ale nie kości. Dlatego niespokojne duchy chcą wykorzystać Maddy, by pomogła im dostać się do miejsca ostatecznego przeznaczenia. Kenan opowiadał: – Poltergeist początkowo kontaktuje się przez głosy słyszalne za ścianą i gałęzie stukoczące w okno. Potem aktywność duchów narasta, wreszcie porywają i więżą Maddy w swym świecie. Mam pewną sympatię dla tych zapomnianych i sfrustrowanych istot szukających wyjścia ze swej trudnej sytuacji, kierujących się rodzajem zbiorowego instynktu.

Film nie bez powodu zrealizowano w technice 3D. – W oryginalnej wersji nadnaturalne siły przedstawiono w wysoce stylizowanym, magicznym, wręcz teatralnym stylu. Ja obrałem inną drogę – wyjaśniał reżyser. – Chciałem czegoś o wiele bardziej mrocznego i przerażającego. Znany operator Javier Aguirresarobe („Inni”, saga „Zmierzch”) w lot pojął koncepcję Kenana. Chodziło o to, by fantastyczną i groźną rzeczywistość ująć jak najbardziej realistycznie. – Mroczna fantazja pojawia się w całkowicie realnym świecie i dlatego jest tym bardziej przerażająca – mówił. – Jedynym bezpośrednim nawiązaniem do oryginału jest scena, w której Maddy komunikuje się z duchami przez telewizor. To było wielkie techniczne wyzwanie, bo naszą ambicją było ograniczenie efektów, zwłaszcza komputerowych, do minimum. Delphine White, autorka kostiumów, obrała drogę podobną do operatora. – Moim zadaniem było oddać jasną, jak i ciemną stronę filmu. Jeśli chodzi o bohaterów, inspiracji szukałam u zwykłych ludzi. Trudniejsze było stworzenie wizerunku duchów. Zrobiliśmy dokładny research, oglądając m.in. zdjęcia ludzi spalonych, a potem ekshumowanych. Przyglądaliśmy się, jak wyglądały ich ubrania. Sporządziliśmy specjalne tkaniny o podobnie zniszczonej fakturze.


Sam Rockwell (Eric Bowen) Urodził się 15.11.1968 roku w Daly City, stan Kalifornia. Jego rodzice byli aktorami teatralnymi. Gdy miał dwa lata, rodzina przeniosła się do Nowego Jorku. Tam Sam ukończył szkołę aktorską Williama Espera. Początkowo grał w reklamówkach i odnosił sukcesy w telewizji. Przełomem w jego karierze był rok 1996, gdy pojawił się w pięciu znaczących filmach niezależnych, czym zwrócił na siebie uwagę krytyki. Często gra postaci wyrzutków i ekscentryków. Ma na koncie sukcesy teatralne (m.in. w „Tramwaju zwanym pożądaniem”, „A Behanding in Spokane” Martina McDonagha czy ostatnio „Fool For Love” Sama Sheparda). – Gra chroni mnie przed melancholią, dlatego chcę spróbować wszystkiego, każdego rodzaju ról. To jedyna rzecz w życiu, którą potrafię robić. Poza grą nigdy nie miałem zajęcia, które by mnie pociągało – wyznał. Jest związany z aktorką i producentką Leslie Bibb („Iroan Man”, „Heca w zoo”). Zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie za rolę w „Niebezpiecznym umyśle” (2003).

Rosemarie De Witt (Amy Bowen) Urodziła się 26.10.1971 we Flushing, Queens, w Nowym Jorku. Studiowała na Hofstra University oraz Actors Center w rodzinnym mieście. Ceniona aktorka teatralna (m.in. Masza w „Trzech siostrach” Antoniego Czechowa) i filmowa. Od 2009 roku jej mężem jest aktor Ron Livingston (serial „Zakazane imperium”, „Obecność”, „Cooler”). Za przełomowe filmy w jej dotychczasowej karierze uważa się „Rachel wychodzi za mąż” i „Siostra twojej siostry”.

Jared Harris (Carrigan Burke) Urodził się 24.08.1961 w Londynie. Jest synem słynnego irlandzkiego aktora Richarda Harrisa („Sportowe życie”, „Major Dundee”, „Harry Potter i kamień filozoficzny”). Studiował dramat i literaturę w North Carolina's Duke University, potem kontynuował studia w Central School of Speech and Drama w Londynie. Zagrał wiele ważnych ról teatralnych w Anglii oraz USA (chociażby w słynnej inscenizacji „Hamleta” w reżyserii Marka Rylance'a). Następnie zwrócił na siebie uwagę udziałem w wybitnych filmach niezależnych, jak „Happiness” Todda Solondza. Ostatnio wielką popularność przyniosły mu występy w serialach „Fringe” i „Mad Men”. Jego braćmi są aktor Jamie Harris („Prestiż”) i reżyser Damian Harris („Oszukana”, „Złe towarzystwo”).

Gil Kenan (reżyseria) Urodził się 16.10.1976 w Londynie. Gdy miał trzy lata, jego rodzina przeniosła się do Tel Avivu, a potem do Los Angeles, gdzie Gil ukończył UCLA School of Theater, Film and Television. Jego krótkometrażówka animowana „The Lark” (2004) zwróciła uwagę Roberta Zemeckisa. W rezultacie Zemeckis wraz ze Stevenem Spielbergiem wyprodukowali pełnometrażowy debiut Kenana „Straszny dom” (nominacja do Oscara w kategorii najlepszy długometrażowy film animowany). Następnie Kenan wyreżyserował „Miasto cienia” według powieści Jeanne DuPrau, opowiadającej o postapokaliptycznym świecie. Producentem filmu był Tom Hanks, a zagrali Bill Murray i Saoirse Ronan. W 2005 Kenan poślubił scenografkę Elizę Chaikin, z którą pracował przy „Mieście cienia”.